HOA DẠI
(Tâm sự một nhà thơ)
Tôi là loài hoa dại
mọc bên đường
tỏa sắc hương
dịu lòng những ông bố trên đường đến xưởng
những bà mẹ đi thăm ruộng trở về
Tôi thêm nét vui tươi
cho cô gái quê
xách làn đi chợ
Các cô cậu học trò
mặt mày hớn hở
cười với tôi mỗi buổi đến trường
Tôi đứng đây
mở lòng đón gió bốn phương
để thêm sắc thêm hương
cho người đời thêm đẹp dạ
Bạn đừng tưởng đời tôi êm ả
như mặt nước hồ
tôi đã bao phen nghiêng ngả
trước những trận gió to
Có lúc thân tôi xác xơ
tả tơi từng cánh
lá rụng phấn bay lịm dần trong đêm lạnh
nhưng nghĩ đến ngày mai
tôi gượng dậy mỉm cười
Tuy nhiên
nếu lúc này bạn ngỏ ý mời tôi
đến một ngôi nhà sang trọng
dành cho tôi chỗ ngồi ấm cúng
có kẻ chăm lo trẩy lá tỉa cành
tôi vẫn lắc đầu nhìn dưới chân mình
mảnh đất nhỏ tôi vô cùng yêu mến
Tôi sống
không phải để riêng ai âu yếm
sắc hương này tôi muốn sẻ chia
cho tất cả mọi người
từ em bé ngây thơ
đến các cụ già trăm tuổi
Và nếu nơi đây nước dâng bão nổi
tấm thân này tan nát cuốn muôn nơi
tôi vẫn vui
bởi phấn nhụy của tôi
sẽ mọc lên trăm ngàn cây hoa mới
(239 chữ)
(Phạm Đức Nhì)
Thơ tôi viết có một phần khá lớn sử dụng phép ẩn dụ trong đó có gần hai chục bài bàn về Lý Thuyết Thơ được bạn bè xếp vào loại “Những Bài Thơ Về Thơ”. Hoa Dại là bài thơ thuộc loại này.
Tứ: Tác giả nói lên tâm sự của một loài hoa dại.
Ý: Bóng gió nói đến tâm sự của chính tác giả - một nhà thơ
Giải Thích Thêm Về “Tứ Thơ”
Khi nghe nói hoa dại người đọc sẽ có thể nghĩ đến một loại hoa khác với loại “hoa nhà” được con người trồng, như một cách trang trí, ở trong nhà hay ngoài vườn.
Nếu đem so sánh sẽ có một số khác biệt như sau:
1/ Môi Trường
a/ Hoa Dại: Mọc ở môi trường tự nhiên, ven đường, ven rừng, chịu đựng nắng mưa, sương gió, có khi cả bão lụt - bất trắc xảy đến bất cứ lúc nào.
b/ Hoa Nhà: Được con người trồng trong vườn hoặc ở trong nhà, được lên luống, chăm bón, tưới tắm, bắt sâu, tỉa lá, bẻ cành, trong một môi trường được kiểm soát, “nuông chiều” và dĩ nhiên, an toàn.
2/ Tự Do
a/ Hoa Dại: Gió thổi hạt đến đâu có thể mọc cây ở đó, cảnh quan trước mắt rộng rãi, thoáng đãng, tầm nhìn bao la.
b/ Hoa Nhà: Chỉ được trồng hoặc trưng bày ở nơi người chủ nhà muốn, bị tù túng trong khung cảnh chật hẹp.
3/ Đối Tượng Phục Vụ:
a/ Hoa Dại: Phục vụ tất cả những người qua lại
b/ Hoa Nhà: Phục vụ những người trong gia đình chủ nhà và khách khứa, bạn bè của họ
Từ Tứ Suy Ra Ý - Nghĩa Bóng
Sau đây là nghĩa bóng (ý) của bài thơ, liên quan đến nhân cách của thi sĩ. Bài thơ muốn nói đến hai loại thi sĩ: Thi Sĩ Hoa Dại và Thi Sĩ Hoa Nhà.
1/ Môi Trường
a/ Thi Sĩ Hoa Dại: Không chức vụ (trong chính quyền), không đặc quyền đặc lợi, không được che chắn, bảo vệ. Thơ là tiếng lòng chân thật nên dễ đụng chạm, sóng gió có thể ập đến bất cứ lúc nào – nghĩa là Thi Sĩ Hoa Dại phải có cái tính “ngông”, coi thơ trọng hơn một cuộc sống no ấm, an bình.
b/ Thi Sĩ Hoa Nhà: Bám vào hoặc dựa dẫm quyền hành để được chữ “an thân”, được quyền lợi vật chất cho mình và gia đình, thường được gọi là “nhà thơ cung đình” (của chế độ), coi sự chân thật trong thơ, hồn thơ nhẹ hơn danh lợi.
2/ Tự Do
a/ Thi Sĩ Hoa Dại: Viết tự do, thoải mái, không chịu áp lực, kiểm soát từ người có chức, quyền, tiền bạc, tứ thơ hướng đến một khung trời rộng hơn, một chân trời xa hơn, giọng điệu cao sang hơn.
b/ Thi Sĩ Hoa Nhà: Viết theo “đơn đặt hàng” (trực tiếp hoặc gián tiếp) của những người có quyền chức cao, bạc tiền nhiều nên đề tài bó buộc, lúc nào cũng
nơm nớp lo sợ, viết không vừa lòng chủ thì sẽ “mất” hết, tứ thơ chật hẹp, giọng điệu ít nhiều có tính nịnh bợ, hèn kém.
3/ Đối Tượng Phục Vụ:
a/ Thi Sĩ Hoa Dại: Phục vụ tất cả mọi người, toàn thể nhân loại, nhờ thế nhân cách cao đẹp.
b/ Thi Sĩ Hoa Nhà: Phục vụ một thiểu số có chức quyền, tiền bạc nên nhân cách hèn kém.
Những tính xấu như tham quyền, tham danh lợi, thích được an nhàn không những làm tâm hồn của thi sĩ mờ đục mà ngay chính thơ của Ngài cũng thiếu trong sáng, tươi mát. Thi sĩ kiểu ấy xã hội nào cũng có và thường chiếm số khá đông.
Kết Luận
Cho nên khi làm thơ, nếu mang cái tâm thế của loài Hoa Dại sẽ được Nàng Thơ chào đón niềm nở và thân tình hơn.
Phạm Đức Nhì
https://lythuyetthoabc.blogspot.com/
WILD FLOWER
(Intimate feelings of a poet)
I am a wild flower
growing along the roadside
spreading color and flagrance
to ease off the fathers
on the way to their workshops
the mothers
on their way back
visiting the rice fields
I add the joyful feature
to the young village girl
shopping bag on hand
going to the market
The young students with their happy look
laughing with me on their way to school
I stand here with open arms
to welcome the breeze from everywhere
to add more colors
more flagrance
to make human life more beautiful
Don’t think my life is calm
like the surface of the lake
I have been through many ups and downs
in front of strong winds
Sometimes my body is tattered
tousled to each petal
the leaves falling
the pollen flying in the air
swooning in the cold night
but thinking of the coming tomorrow
I stand up smiling
However, right now
if you hint to invite me
to come to a luxurious house
reserve a cozy place for me
with somebody to take good care of me
I still shake my head
looking under my feet
the small piece of land
I love so much
I live not for anyone in particular to cherish me
this marvelous beauty
I want to share
with everybody
from innocent children
to hundred-year-old people
And if at this place
flood and storm
this body destroyed and dispersed everywhere
I am still glad
because with my pollen
will grow
thousands of new flower plants.
Thư Của Nhà Thơ Cao Mỵ Nhân
Thân gởi Nhà Thơ PHẠM ĐỨC NHÌ quý mến,
Cám ơn người Thi Sĩ rất hào sảng trong cách nghĩ, mà lại rất cô đơn trên quan niệm thơ ca.
Bài thơ HOA DẠI của PHẠM ĐỨC NHÌ với tôi, phải nói là một kiệt tác. Tôi cứ loay hoay muốn nói cái điều gì đó rằng:
Chúng ta, quý vị và tôi, những người làm thơ, đọc thơ, yêu thơ, thích thơ và cả ghét thơ đi nữa, vẫn phải vỗ tay vào, xin hãy vỗ tay vào, vỗ tay thật lớn, không phải vì hay, mà vì thốt ra được, nói lên được tính chất nhân bản, lãng mạn của một loài hoa dại trải dài trên vạt đất nhân sinh vô cùng phong phú.
Trước hết, xin CÁM ƠN THI SĨ PHẠM ĐỨC NHÌ, sau xin hứa với chính tôi, là phải làm sao thả rộng "mục đích, yêu cầu" của loài HOA DẠI mà PHẠM ĐỨC NHÌ nhận biết hoa ấy rất cần thiết cho Cuộc Đời bất cứ ai muốn, hiểu tính cách làm THI SĨ.
Thành thực cám ơn Nhà Thơ. Thân quý chúc Thi Sĩ PHẠM ĐỨC NHÌ luôn như ý trong sáng tác và hoàn tất điều suy nghĩ về Thơ của tất cả cùng riêng ông.
KÍNH CHÚC VẠN AN.
CAO MỴ NHÂN
Minh Họa Kỹ Thuật Gieo Vần
HOA DẠI
Tôi là loài hoa dại
mọc bên đường
tỏa sắc hương
dịu lòng những ông bố trên đường đến xưởng
những bà mẹ đi thăm ruộng trở về
Tôi thêm nét vui tươi cho cô gái quê
xách làn đi chợ
Các cô cậu học trò mặt mày hớn hở
cười với tôi mỗi buổi đến trường
Tôi đứng đây mở lòng đón gió bốn phương
để thêm sắc thêm hương
cho người đời thêm đẹp dạ
Bạn đừng tưởng đời tôi êm ả
như mặt nước hồ
tôi đã bao phen nghiêng ngả
trước những trận gió to
Có lúc thân tôi xác xơ
tả tơi từng cánh
lá rụng phấn bay lịm dần trong đêm lạnh
nhưng nghĩ đến ngày mai
tôi gượng dậy mỉm cười
Tuy nhiên
nếu lúc này bạn ngỏ ý mời tôi
đến một ngôi nhà sang trọng
dành cho tôi chỗ ngồi ấm cúng
có kẻ chăm lo trẩy lá tỉa cành
tôi vẫn lắc đầu nhìn dưới chân mình
mảnh đất nhỏ tôi vô cùng yêu mến
Tôi sống
không phải để riêng ai âu yếm
sắc hương này tôi muốn sẻ chia
cho tất cả mọi người
từ em bé ngây thơ
đến các cụ già trăm tuổi
Và nếu nơi đây nước dâng bão nổi
tấm thân này tan nát cuốn muôn nơi
tôi vẫn vui
bởi phấn nhụy của tôi
sẽ mọc lên trăm ngàn cây hoa mới
KỸ THUẬT THƠ:
1/ Thơ Mới Biến Thể, nhất khí liền mạch/ Tứ thơ chảy thành dòng.
2/ Vần: Vần chân là chính, cũng có chen vào vần gián cách, vần lưng, ngọt đậm nhưng không đến mức "nhàm chán vần"
3/ Số chữ trong câu: Thay
đổi với biên độ rất rộng
4/ Dòng âm điệu: Thông
thoáng/ tốc độ khá nhanh
5/ Nhịp điệu: Uyển chuyển,
sinh động
6/ Dòng tứ thơ + dòng âm
điệu phát sinh dòng cảm xúc, 3 dòng nhập một
7/ Độ dài: 239 chữ
8/ Hồn thơ khá mạnh.
Trong thời gian ở bệnh xá Phân Trại B với tình trạng bệnh tật nặng nề: Liệt 2 chân, rối loạn cơ tròn, không kiểm soát được việc iả đái. Nghe tiếng tôi làm thơ, biết nhạc lý, những dịp lễ tết có người làm công tác văn nghệ trong trại bóng gió gợi ý: "Lúc này nếu viết được bài thơ hoặc bản nhạc ca ngợi chế độ sẽ rất có lợi, cơ hội 'sống sót trở về' sẽ rất cao".
Tôi chỉ cười cho qua chuyện nhưng sau đó đã nổi hứng viết bài thơ Hoa Dại.
Hoa Dại có Ẩn Dụ toàn bài, cần khả năng liên tưởng và chút nhạy cảm để "bắt" được Tứ và hiểu được Ý nên ít được phổ biến trong trại. Lý do: Trình độ các em tù hình sự "chưa tới".
Nhưng ra đời thì nó dễ được chấp nhận, bất kể lập trường, quan điểm chính trị, miễn là có không khí trầm lặng, ấm cúng, gần gũi. Dân chơi thơ càng nhuyễn thì càng khoái. Bài thơ 239 chữ (không dài lắm) nhưng hồn thơ khá mạnh, khán giả thả tâm hồn theo dòng chảy
Đọc bài thơ này rất hứng. Có một số lần được yêu cầu đọc lại.
Tuy nhiên, đem Hoa Dại vào khung cảnh tiệc tùng vui nhộn, mừng sinh nhật, đám cưới... thì "trât lất".
Trở về trang
chính:
https://thonhipham.blogspot.com/2023/11/vai-net-ve-trang-bog-tho-pham-uc-nhi.html
Comments
Post a Comment